Zo’n vijftien jaar nadat ze gestopt waren brouwen, stonden ze ineens weer in het middelpunt van de belangstelling. Op maandag 6 november ontvingen Han en Bart Clijsen het officiële eerste exemplaar van het boek ‘Bier van eigen bodem’.

Na ruim drie jaar van onderzoeken en schrijven presenteerde Theo van Etten zijn boek over de geschiedenis van het bierbrouwen in Tilburg. Plaats van handeling was Tapperij Burgemeester Jansen, dat mede vanwege de bijbehorende brouwerij Torens een toepasselijke locatie is. “Eindelijk is er een overzicht van locaties waar ooit bier werd gebrouwen. Van de prehistorie tot heden,” aldus Van Etten. Is het verhaal daarmee compleet? Verre van dat. “In de archieven ligt volgens mij nog een schat aan informatie, waarmee je gemakkelijk een deel twee kunt vullen.”

Ambitieus

Ja, de ondertitel ‘4500 jaar Tilburgse brouwerijgeschiedenis’ klinkt behoorlijk ambitieus. Toch is deze stelling niet uit de lucht gegrepen. “Nog maar tien jaar geleden zijn er op Loven sporen gevonden van (semi-)permanente bewoning. Dan moet je denken aan een woonboerderij voor meerdere gezinnen met opslagplaatsen voor graan. Die vondst was destijds uniek voor Noord-Brabant. Er werden ook maalstenen gevonden, kookkuilen en resten van verbrand graan. Allemaal sporen die duiden op het bakken van brood, maar ook op het brouwen van bier. Het brouwproces was in die tijd al lang bekend.”

Brouwende vrouwen

Tijdens zijn toespraak dendert Van Etten met zevenmijlslaarzen door de Tilburgse brouwgeschiedenis. De brouwnijverheid is een verhaal over brouwende vrouwen, tappers, herbergiers en andere commerciële brouwers. Halverwege de negentiende eeuw lijkt het gedaan met de brouwnijverheid in Tilburg. Toch volgt er een opleving, hoewel uiteindelijk maar één brouwerij deze ‘pilsrevolutie’ overleeft: De Posthoorn. Begin twintigste eeuw sluit ook deze brouwerij zijn deuren. In het dorpje Berkel, onder de rook van Tilburg, brouwen de Trappisten dapper door. Hun brouwerij bestaat nog steeds en is momenteel de grootste in de gemeente Tilburg.

Moerenburg

“In 1992 neemt hobbybrouwer Ad Clijsen een dapper besluit,” zo gaat Van Etten verder. “Hij richt een officiële brouwerij op in de garage achter zijn huis aan de Jasmijnstraat. Voor het eerst in ruim vijftig jaar wordt er weer Tilburgs bier gebrouwen.” Het gaat om brouwerij Moerenburg. Samen met zijn echtgenote Han en zoon Bart, bestiert Ad deze microbrouwerij avant la lettre.

Van Etten vraagt Han en Bart naar voren te komen: “Ad is helaas overleden, maar jullie waren de pioniers. In jullie slipstream zijn er tal van microbrouwerijen bijgekomen. Misschien doe ik anderen te kort met wat ik nu ga zeggen, maar jullie zijn het geweest die het Tilburgse bier weer op de kaart hebben gezet. En daarom wil ik jullie graag de officiële, allereerste exemplaren uitreiken.”

Boek kopen

Het boek ‘Bier van eigen bodem’ kost € 27,50 en is te koop bij de Tilburgse boekhandels of rechtstreeks via de website van de schrijver (www.bedrijfsboektilburg.nl). Voor dit 248 pagina’s tellende boek werkte de schrijver samen met fotograaf Alessandra Mignardi, vormgever Barbara van Dorst en redacteuren Hans Meijs en Sara Terburg. Het drukwerk werd verzorgd door Koninklijke Drukkerij Em. De Jong.