Het begon in 2020 als een poging om het verhaal van Tilburg op een laagdrempelige manier te vertellen. Anno 2024 is TilburgKlas een begrip onder liefhebbers van de Tilburgse geschiedenis.

Tekst: Theo van Etten

Fotografie: Sandra van Dam

‘Ik heb nooit geweten dat Tilburg al zó oud is. En al helemaal niet dat hier tienduizend jaar geleden al mensen rondliepen.’ Een ander is superblij dat ze les heeft gekregen in het Kessels Museum. ‘Daar was ik nog nooit geweest. En ik had werkelijk geen idee dat die muziekinstrumentenfabriek internationaal zo uniek en belangrijk is geweest.’

Het zijn slechts enkele reacties van deelnemers aan TilburgKlas, een educatieve tijdreis van het prehistorische Tilburg tot het heden. Naast zaken als archeologie en kennis over de middeleeuwen, komen ook thematische onderwerpen aan de orde: architectuur, parochiegeschiedenis, industrialisatie, Tweede Wereldoorlog en sport- en muziek.

Veel interesse

‘Tilburgologie’ was de eerste werknaam van een idee dat uitgroeide tot TilburgKlas. Heemkundekring Tilborch en Stadsmuseum Tilburg sloegen de handen ineen en organiseren elk jaar een serie van acht wekelijkse erfgoedcolleges door gerenommeerde docenten. Op 16 oktober startte alweer de vijfde editie. Tussendoor was er een heuse ‘spin-off’ in de vorm van een WijkKlas in Tilburg-Noord; ook die krijgt een vervolg in de wijk Groenewoud. De cursusavonden van beide Klassen zijn steevast volgeboekt.

Tilburg, waar ik niet geboren ben

Waar komt dit succes toch vandaan? Sandra van Dam, medewerkster educatie bij Stadsmuseum Tilburg, denkt het antwoord te weten. “TilburgKlas versterkt het gevoel van verbondenheid met de stad, dat is wat we van deelnemers vaak te horen krijgen. Of, zoals een van hen het verwoordde: ‘Fantastisch, na 44 jaar begin ik me nu toch een beetje Tilburger te voelen … Tilburg, waar ik (niet) geboren ben.’ Dat zegt toch wel wat.”

Ook de leslocaties doen wat met de deelnemers, denkt Sandra. “We willen niet elke week in hetzelfde klaslokaal naar een monoloog van een docent luisteren. We zoeken juist naar thema-gerelateerde locaties en veel interactie. Denk aan een klooster, het voormalig kantongerecht, de Hasseltse kapel, Kessels Museum en zelfs het Vrijheidspark.”

Vogels in de stad

Op de laatste avond van TilburgKlas verzorgen enkele deelnemers zelf een eindpresentatie. Sandra: “Het is altijd verrassend wat er onder het publiek leeft.” Zo was er een lezing over de Tilburgse natuurgebieden en over een bijzonder vrouwengraf. Ook waren er presentaties over poëzie in de Eerste Wereldoorlog, Festival Mundial en een hele reeks Tilburgse muurschilderingen. Bij Sandra is het verhaal over vogels in de stad het meest bijgebleven. “Dat was een heel persoonlijk verhaal in de context van de stadsgroei in de jaren vijftig en zestig. De deelnemer groeide op in de wijk Het Zand en hoorde als kind vanuit zijn slaapkamerraam heel veel verschillende vogels fluiten. ‘Maar met het uitdijen van de stad, namen die geluiden hoorbaar af,’ vertelde hij. Dat verhaal kwam enorm bij me binnen. Zo zie je maar: de grote geschiedenis gaat vaak over kleine, persoonlijke dingen.”