Hoewel het dit jaar weer recordwarm is geweest was het in het afgelopen vroege voorjaar behoorlijk nat.

Dit was van positieve invloed op de broedresultaten van de weidevogels in onze omgeving.

Weidevogelbeschermingsgroep Waalwijk e.o. boekte eindelijk weer eens betere resultaten dan het jaar ervoor.

Jaar op jaar liepen de resultaten terug. Een van de boosdoeners was de droogte die vaak al in het voorjaar begon en waardoor de vogels te weinig voedsel konden vinden om in broedconditie te komen of om hun jongen groot te brengen. Dit jaar was eindelijk weer eens een “normaal” voorjaar. Niet te koud, niet te warm en natte akkers en weilanden. In de drassige bodem zijn de insecten dan veel beter te bereiken voor de vogels. De kievit begint dan al vroeg met kuiltjes draaien en de nesten en eieren komen op de iets hogere stukjes te liggen. Bijkomend voordeel: de boeren kunnen nog niet met hun machines het land op en moeten de start van hun werkzaamheden iets uitstellen, waardoor de vogels ongestoord hun eerste legsels kunnen uitbroeden. Wij vonden dan ook veel meer nesten dan de jaren hiervoor.

Werkzaamheden van de boer

Onze taak als weidevogelbeschermingsgroep is om de gevonden nesten te markeren, vast te leggen in een landelijke database en het broedproces zo goed mogelijk te begeleiden, zodat de kans op succes groter wordt. Wij worden daarbij ondersteund door Brabants Landschap en hebben uiteraard de toestemming en medewerking van de agrariërs en loonwerkers nodig. Tegenwoordig zijn de broedende weidevogelsoorten beperkt tot kievit, scholekster en wulp. Kievit en scholekster broeden vaak op akkers, de wulp in het gras. Maar akkers moeten worden bemest, geploegd, geëgd en ingezaaid. Het gras in de weilanden moet worden bemest en regelmatig gemaaid. De bedrijfsvoering van de boeren is de laatste tientallen jaren steeds efficiënter geworden. Elke vierkante centimeter wordt benut, er wordt met steeds zwaardere machines gewerkt (verdichting van de bodem), minder organisch materiaal op de akkers, gebruik gewasbeschermingsmiddelen, minder “onkruid” (minder insecten), één soort, snelgroeiend, gras dat al vroeg en ook meerdere keren per jaar kan worden gemaaid. Voor de vogels valt dus niet mee om in deze omgeving een nest te bouwen, de eieren uit te broeden en jongen groot te brengen. Wij helpen daarbij.

Vroeg in het voorjaar, vanaf begin maart, speuren we met de verrekijker het gebied af, op zoek naar signalen die op broedgedrag wijzen. Dan met een groepje vrijwilligers zo kort mogelijk het land op om de nesten te vinden, te markeren en vast te leggen. Zo weet ook de boer waar er gebroed wordt. Soms wordt het nest zelfs in een mandje gelegd en weer ingegraven. Als de boer dan aan het werk gaat, dan kunnen wij het nest tijdelijk even verleggen, De boer kan ongestoord zijn werk doen en even later leggen we het nest weer op dezelfde plek terug.

In weilanden is het soms nodig om te zorgen dat nog niet vliegvlugge, jonge vogels tijdig een veilig heenkomen zoeken op een ander perceel, als de boer gaat maaien. Goede onderlinge communicatie is hierbij van groot belang.

Er zijn ook regelingen dat de boer een bedrag ontvangt als de werkzaamheden op een akker met veel nesten worden uitgesteld en een deel van de akker braak blijft liggen. Of dat een deel van het weiland tot een bepaalde datum niet wordt gemaaid. Al deze acties zijn er op gericht om de verliezen door werkzaamheden zoveel mogelijk te beperken.

Predatoren

Dan zijn er nog allerlei andere dieren in het veld die ook wel een eitje (of later een jonge vogel) lusten. Deze bedreigingen komen over het land (vossen, marterachtigen, ratten) of uit de lucht (kraaien, ooievaars, reigers, buizerds, kiekendieven). Als de populatie broedende vogels groot genoeg is, dan trekken ze samen op om predatoren te verjagen. Is de populatie kleiner, dan maakt zoiets veel minder indruk. Het afgelopen jaar was het verlies door predatie in ons gebied -zeker in het begin van het seizoen-, wel hoger dan andere jaren. Hier is helaas weinig aan te doen.

Andere bedreigingen

Het gebied rond Waalwijk staat toch al onder ernstige druk door uitbreiding van het bedrijventerrein en de plaatsing van windmolenparken en zonnevelden. De weidevogel houdt van ruimte en overzicht. Geen grote obstakels of bomen. Dat zijn mooie uitkijkposten voor kraaien en roofvogels. Om die reden gaan ze ook niet onder hoogspanningskabels broeden. En altijd een eindje van de weg en de sloot vandaan.

Alle hulp is welkom. Weidevogelbeschermingsgroep Waalwijk e.o. bestrijkt best een groot gebied. Globaal het gebied ten noorden van de A59 tot de Bergse Maas van de Sprangse Polder tot Haarsteeg. De momenteel 29 vrijwilligers zijn verdeeld over 5 loopgroepen die elk hun eigen deel van het gebied in de gaten houden. Sommige groepen bestaan uit 4 vrijwilligers, en hier kunnen we nog wel wat uitbreiding gebruiken. Alle hulp is welkom, maar we hopen dat ook jongere vogelliefhebbers zich willen aansluiten. Het weidevogelwerk speelt zich voornamelijk overdag af. Je bent er in het seizoen (ongeveer van half maart tot half juni) een halve dag per week mee kwijt. Kun je een keer niet, dan is dat geen probleem. Er is een mogelijkheid deel te nemen aan een introductiecursus (2 avonden) en voor de rest zullen de overige leden van je groep je graag wegwijs maken in de fascinerende wereld van de weidevogels. Lekker buiten in de open lucht en je doet nog nuttig werk ook. Goed voor je zintuigen en je conditie en je komt op plekken waar je anders niet mag komen. En, hoewel het ooit beter was, het is verbazingwekkend hoeveel andere dieren je in het veld nog tegenkomt. Naast de weidevogels, allerlei andere akker- en erfvogels, roofvogels, watervogels, hazen, vossen en reeën.

Als je interesse hebt kun je contact opnemen met een van de coördinatoren (Gerard van Mierlo 06-22215889 en Sonja van den Hurk 06-24868993. Ook boeren die geïnteresseerd zijn in samenwerking kunnen contact opnemen.