door Rens van Ginneken

Een gewone kamer, in een gewone Bestse wijk, met een gewoon gezin: vader, moeder, dochter. Pleegdochter Julia is een levendige en vrolijke puber van dertien. De voorgeschiedenis was echter niet gewoon. Eerder zeer zorgelijk. Vader Erik begint bij het begin. “We zagen een advertentie van een organisatie waarin ze gastouders voor vakantieopvang zochten. Om kinderen in een lastige situatie een fijne vakantie te kunnen bieden. Het ging om kinderen uit Duitsland. Wij hadden altijd al een grote kinderwens, maar het was ons helaas niet gegund. Judith vult aan: “Voor ons was de conclusie snel getrokken. Als we zelf geen kinderen kunnen krijgen, waarom zouden we dan kinderen in een moeilijke situatie niet op deze manier helpen?”

Kaartjes met Nederlandse woorden

Erik vervolgt: “We ontvingen drie brieven van kinderen, waarvan eentje zonder foto. Juist die brief sprak ons aan en zo hebben we voor vakantieopvang van Julia gekozen. Op de afgesproken dag arriveerde er een bus uit Duitsland. Onze naam werd afgeroepen en daar stapte Julia, toen zes jaar, uit de bus.” Julia vult aan: “Ik weet het nog precies! In de auto vroeg ik direct: waar ga ik naartoe? Mijn pleegouders hadden kaartjes bij zich met Nederlandse woordjes, om te oefenen. Al snel wist ik er een heleboel. Ik weet nu zelfs wat ‘un kuukske’ is”, zo vertelt ze met een lach én in perfect Nederlands.

In kindertehuis

Judith vervolgt: “Eigenlijk was Julia hier na een dag al helemaal thuis en op haar gemak. En zo is ze verschillende vakanties hier gekomen. Maar elk afscheid na de vakanties was eigenlijk afschuwelijk, wetende dat ze weer naar een thuissituatie ging die niet fijn was. Op zeker moment belde Julia’s voogd (red.: de persoon die in Duitsland het toezicht had op het gezin van Julia) met de vraag: willen jullie Julia wellicht permanent in huis? In dat gesprek werd al duidelijk dat alle kinderen uit het gezin niet meer naar huis zouden gaan. Julia verbleef op dat moment in een kindertehuis. Toch heeft het vervolgens nog lang geduurd voordat Julia hierheen kon komen. Voor de autoriteiten was het met name lastig omdat er geen jurisprudentie was over permanente opvang bij een vakantiegezin in het buitenland.”

Een lang traject

Uiteindelijk kwam Julia dus aan bij Judith en Erik, in het huis waar ze zo graag was. Maar daar zou nog een lange periode van onzekerheid aan voorafgaan, met een heel juridisch traject en de Raad voor de Kinderbescherming. Op zeker moment werd de situatie ook in het kindertehuis zó onveilig, dat er iets móest gebeuren. Mede door veel steun van de Raad voor de Kinderbescherming mocht Julia toch bij ons komen. Het duurde vervolgens nog een jaar voor de rechter officieel toestemming gaf om de pleegzorg voor Julia op ons te nemen.”

Goede voorbereiding

Pleegzorgbegeleider Sophie legt uit: “Nu ligt de regie voor jeugdhulp in de situatie van Julia bij een voogdijinstelling. Zij bepalen welke hulp er wordt ingeschakeld. Voor onze regio werken zij met ons, Combinatie Jeugdzorg. Pleegouders worden gescreend en persoonlijk voorbereid op- en begeleid bij hun taak als pleegouders.’ Bij Erik en Judith was de situatie uitzonderlijk, maar ook zij hebben dit traject doorlopen. Als Sophie vraagt waar de pleegouders tegenaan liepen in het proces antwoordt Judith: “Toch vooral tegen de bureaucratie. Het traject duurt lang en er komt het nodige papierwerk bij kijken omdat dit een internationale pleegzorgplaatsing betrof. Maar we begrijpen ook dat voor kinderen zoals Julia alles goed en veilig geregeld moet worden. Ze hebben natuurlijk al genoeg meegemaakt.”

Europapa

Tijdens het lange gesprek moet Julia even haar energie kwijt. De volwassenen worden getrakteerd op een energiek TikTok-dansje, ‘Europapa’ van Joost Klein. Ondertussen vertelt Judith: “Ze heeft veel plezier hier. Als het een beetje weer is gaat ze buiten spelen. Ze heeft veel vrienden die inmiddels ook weten dat ze hier allemaal welkom zijn. Ze noemt ons papa en mama en gebruikt, op haar eigen verzoek, onze achternaam. Ze draait echt mee in het Nederlandse leven. “Dit is niet gebruikelijk bij pleegzorg” antwoord Sophie. “Dit is ontstaan omdat er met haar ouders geen contact meer is.” Judith: “Wel wordt er wekelijks gebeld met haar oma en ook met haar broertjes en zusjes heeft ze contact. Erik is vorig jaar nog met haar naar haar oudere zus in Duitsland geweest.”

Trainingen

Sophie vult aan. “Het is niet standaard dat er bij pleegkinderen geen contact meer is met de eigen ouders. Ouders blijven betrokken bij het leven van hun kind. Pleegouders krijgen begeleiding om hier mee om te gaan. Verder moet het pleegkind echt passen binnen je gezinssituatie. Vaak hebben de kinderen een rugzakje, daarom kijken we serieus naar je competenties als pleegouder. Ook wordt er gekeken of je zelf negatieve levenservaringen hebt meegemaakt die je kunnen belemmeren in de opvoeding van je pleegkind of in het omgaan met stressvolle situaties. We willen ook een zo reëel mogelijk beeld geven welk gedrag pleegouders kunnen verwachten.”

Verschillende vormen van pleegzorg

Ze vervolgt: “Het doel is altijd om een kind zo veilig en zo normaal mogelijk te laten opgroeien. Soms gaan kinderen weer terug naar de eigen ouders, maar vaak blijven ze tot hun volwassenheid. Het is niet altijd direct duidelijk hoe lang pleegzorg nodig is. Vanaf een bepaalde leeftijd heeft het pleegkind daarin ook een stem. Bovendien zijn er vele vormen van pleegzorg: langdurig, kortdurend, deeltijd en crisispleegzorg.” Judith knikt. “Wij hebben ons voor deze zomer ook weer aangemeld via diezelfde organisatie voor een ‘vakantiekindje’ in ons huis. Julia beaamt enthousiast: “Ik wilde dat ook graag, om een ander kindje ook een mooie vakantie te geven.”

Gewone mensen

Erik: “Ik werd al snel vaardiger in mijn pleegvaderrol. Nu is het echt fijn om te zien wat we al bereikt hebben. Het verschil met hoe Julia binnenkwam is echt enorm.” De ondersteunende rol van Combinatie Jeugdzorg is vaak van grote waarde, vertelt Sophie. “Je wordt echt niet zomaar in het diepe gegooid. Onze hulpverleners zijn altijd bereikbaar. Zij zijn gespecialiseerd in specifieke zaken als hechtingsproblematiek of trauma bijvoorbeeld.” Judith: “Wij zijn ook geen pedagogen, dat hoeft ook niet. We zijn gewone mensen. Wij ervaren pleegzorg niet per definitie als moeilijk, maar we realiseren ons wel dat wij geluk hebben gehad met een kind zoals Julia.” Sophie: ”Het opvoeden van een kind dat nare ervaringen heeft meegemaakt kan soms best ingewikkeld zijn. Gelukkig zijn wij er vanuit pleegzorg dan om pleegouders hier zo goed mogelijk in te begeleiden.”

Julia heeft hier natuurlijk het laatste woord. “Ik ben niet zielig en dat wil ik ook niet zijn. Ook ben ik niet alleen dat kind dat geen liefde kreeg. Het is rot wat ik heb meegemaakt, maar hier heb ik nu een hartstikke fijn leven, met hobby’s, vrienden en een lieve papa en mama!”

Meer informatie

Wil je meer weten over het pleegouderschap? Ga naar www.combinatiejeugdzorg.nl/pleegzorg/pleegouder-worden. Vraag vrijblijvend een informatiepakket aan en geef je op voor een van hun maandelijkse informatiebijeenkomsten. De eerstvolgende datum van de pleegzorginformatiebijeenkomst is dinsdag 17 september, van 19.30 tot 21.30 bij Combinatie Jeugdzorg, Nuenenseweg 4 in Eindhoven.

Tijdens deze avond wordt op een heldere en realistische manier uitgelegd wat pleegzorg inhoudt en wat er van pleeggezinnen gevraagd wordt. Een ervaren pleegouder uit de regio vertelt over de eigen ervaring en beantwoordt samen met de aanwezige pleegzorgbegeleider al je vragen.

Om privacy redenen zijn de achternamen van de betrokkenen niet vermeld en is de voornaam van de pleegdochter gewijzigd. De mensen in de afbeeldingen zijn niet de betrokkenen in het artikel.