“Zie je ze vliegen?” vroeg ik lachend aan de vrouw die met een camera vorige week bij de kerk aan de Vrijthof omhoog aan het turen was. “Zeker weten”, antwoordde ze. “Het zijn de slechtvalken van Hilvarenbeek.”

door de redactie

Die vrouw is Corine Goldschmidt uit Oisterwijk. Al jaren volgt ze slechtvalken in onze regio en maakt ze prachtige foto’s van de vogels die hun vaste standplaats hebben op de toren van de Sint-Petrus’-Bandenkerk. Een paar van die foto’s ziet u op deze pagina. Corine vertelt met passie over deze roofvogels.

Al 15 jaar thuis op de kerktoren

Al vijftien jaar broeden en rusten er slechtvalken op de kerk in Hilvarenbeek. Sinds januari 2025 zit er een nieuw vrouwtje bij het mannetje. Afgelopen seizoen is er niet gebroed, maar als alles meezit, zijn er komend voorjaar weer jongen te bewonderen. Met een beetje geluk ziet u straks jonge slechtvalken stuntelig oefenen met vliegen boven de Vrijthof.

Het snelste dier ter wereld

Goldschmidt raakte acht jaar geleden in de ban van deze roofvogel toen ze vanuit haar tuin in Oisterwijk een slechtvalk zag overvliegen. Sindsdien verdiept ze zich intensief in de soort. De slechtvalk staat bekend als het snelste dier ter wereld. Vanuit hoge gebouwen, rotsen, fabrieksschoorstenen of hoogspanningsmasten stort hij zich in een duikvlucht op zijn prooi. Daarbij kan hij snelheden tot wel 380 kilometer per uur halen.

Geen nestbouwer, wél een slimme huurder

Een slechtvalk bouwt zelf geen nest. Hij is meer een ‘huurder’: hij gebruikt oude kraaien- of buizerdnesten,of schraapt wat gruis bij elkaar op een richel of rots zodat de eieren niet wegrollen. Om de soort een handje te helpen, zijn op hoge gebouwen speciale nestkasten geplaatst, ook op kerktorens. Zo is het aantal slechtvalken de afgelopen decennia weer voorzichtig toegenomen.

Van bijna uitgestorven naar comeback

In de jaren zeventig van de vorige eeuw was de slechtvalk in Nederland bijna verdwenen. Dat kwam door het gebruik van het landbouwgif DDT. De eieren kregen daardoor zulke dunne schalen dat ze makkelijk kapot gingen. Toen DDT werd verboden, kreeg de slechtvalk langzaam de kans zich te herstellen.

De eerste vogels keerden vanuit Duitsland terug en vestigden zich op een hoogspanningsmast in Limburg. Inmiddels horen ook de Hilvarenbeekse slechtvalken bij dat succesverhaal. Toch liggen er nieuwe gevaren op de loer. De vogelgriep eist slachtoffers onder slechtvalken, waarschijnlijk omdat ze besmette kokmeeuwen eten.

Kijk eens omhoog bij de kerk

De slechtvalk is een indrukwekkende verschijning: het vrouwtje, met een spanwijdte van zo’n 115 centimeter, is duidelijk groter dan het mannetje. De vogels zijn blauwgrijs van boven, met witte wangen, een zwarte kop en donkere ‘bakkebaarden’. De fijn gebande borst en felle gele ogen maken het beeld compleet.

Wie langs de kerk aan de Vrijthof loopt, doet er dus goed aan even omhoog te kijken. Misschien ziet u een van de slechtvalken op de balustrade zitten of vanaf de toren wegschieten op zoek naar een duif of meeuw.

Meer weten?

Corine Goldschmidt deelt haar kennis graag met anderen. Ze geeft regelmatig lezingen over de slechtvalk. Wie interesse heeft of meer wil weten over de Hilvarenbeekse slechtvalken, kan haar mailen: corinegoldschmidt@gmail.com

En wie weet… als u de volgende keer bij de kerk staat 'ziet u ze ook vliegen'.