Gemeente Geertruidenberg – Deze maand komt het programma Openbare Verlichting 2024-2033 op de raadsagenda. Dit programma vervangt het oude beleidsplan uit 2012 en het beheerplan uit 2016. Met het nieuwe programma wordt invulling gegeven aan artikel 12 van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). In het programma worden beleid, strategie en beheer voor de komende jaren vastgelegd. Heel simpel: we moeten als raad en college op een financieel transparante wijze inzicht geven in de benodigde onderhoudsbudgetten en de instandhouding van deze kapitaalgoederen, zoals daar in dit verband zijn: masten, armaturen en bollen. De functies van openbare verlichting zijn er drie te weten Sociale Veiligheid, Verkeersveiligheid en Beleving (Esthetica).
Sociale veiligheid
De sociale veiligheid is het meest van toepassing in verblijfsgebieden (woonwijken, straten en voet- en fietspaden). Mensen voelen zich veilig als zij goed kunnen waarnemen wat er op straat gebeurt. Met voldoende verlichting zijn mensen minder bang voor vandalisme en geweld. De gemeente verlicht in principe geen achterpaden. Bewoners ondervinden nogal eens hinder van dat licht in hun tuinen en huizen. Aan het gevoel van sociale veiligheid draagt dit niet aanlichten van achterpaden niet persé bij.
Verkeersveiligheid
De verlichting heeft een positieve invloed op de veiligheid van de weggebruikers, vooral gemotoriseerd, op doorgaande (hoofd)ontsluitingswegen en doorgaande wegen. Uit nationaal en internationaal onderzoek blijkt dat het aantal nachtelijke ongevallen met zo’n 25 tot 35 procent daalt door goede openbare verlichting.
Beleving
Het is een combinatie van meerdere factoren (sfeer, comfort en veiligheid). Vooral binnenstedelijk zijn dergelijke aspecten van belang. Decoratief heeft een hoge esthetische waarde. Het aanlichten van historische gebouwen of bijzondere monumenten speelt hierbij een belangrijke rol. Het bijzondere karakter van een plek kan zo geaccentueerd worden door verlichting en zo een trekpleister vormen voor bezoekers.
Slimme verlichting
Door de komst van LED-verlichting zijn er allerlei nieuwe technieken ontwikkeld. Eén van de eerste was het (statisch) dimmen van verlichting in de nachtelijke uren. De gedachte hierbij is dat er ’s nachts weinig activiteit (op straat) is en dus de verlichting niet voluit hoeft te branden. In veel gevallen wordt er gedimd tot 50% van het normale niveau. Dat houdt in dat in Geertruidenberg de verlichting 28% minder energie verbruikt dan wanneer er niet gedimd wordt.
Ecologie
Waar mensen veel voordelen ervaren van openbare verlichting is dat bij de natuur niet altijd het geval. Bepaalde (nacht)dieren ervaren hinder van verlichting. Vanuit deze gedachte wordt er onder andere veel minder verlichting geplaatst in het buitengebied.
Lichtvervuiling
Vanuit het verleden werden er soms verlichte reclameborden gemonteerd aan lichtmasten. Dat wordt niet meer toegestaan en bestaande contracten lopen af in 2026. Lichtvervuiling is een discutabel begrip. Wat mag het aanlichten van een historisch gebouw kosten? Feestverlichting is ook niet persé goedkoop, maar de maand december leent zich er wel voor. Niet alleen de gemeente gaat los op kerstsfeerverlichting. Ook een beetje particulier leeft zich uit in zijn tuin en aan zijn gevel. Kerstman op slee met springende rendieren in wolken van schitterende lichtjes dringen zich, al dan niet knipperend, aan ons op.
Morgen!
Het hele verlichtingsprogramma voor de komende jaren richt zich op besparing (tot 50% in 2033 t.o.v. 2013). Dat zal wel lukken met dit kraakheldere programma. Voor ons van Morgen! blijft de discussie over lichtvervuiling een opgave waarbij we in de gaten moeten houden of we met het uitdoen van de sfeerverlichting handelen in overeenstemming met de waarden en de normen waaraan wij onszelf en anderen in redelijkheid gehouden achten.
Namens de fractie van Morgen!
Minie van de Weerd
www.morgeningeertruidenberg.nl
FB/Insta: @morgeningeertruidenberg
X: @morgengeertrui1