Waar de natuur in vroeger tijden al, als stroomgebied van Beerze, Dommel en Aa, een delta vormde binnen de latere driehoek Oirschot, Helmond en Den Bosch, meer dan 10.000 jaar geleden, na de laatste ijstijd, ten noorden van de hoge dekzandrug met, van west naar oost, het riviertje de Ekkersrijt.

Waar de eerste bewoners, jagers - verzamelaars - vissers en (woud)boeren hun bestaan voortbouwden op de verhalen van hun voorouders. En hun sporen nalieten in grafheuvels.

Romeinen

Waar Romeinen als eersten aan bewuste landschapsinrichting deden, links en rechts van de ‘Via Strata’ met een verbinding van het latere buurtschap Straten via de huidige Hagelaarweg en de Lopensestraat naar de toenmalige ‘Limes van het Romeinse Rijk’ aan de Oude Rijn.

Culturele Parelketting

Waar, in een soort van ‘Vruchtbare Halve Maan’, samenlevingen met herdgangen zoals Spoordonk, Hedel, Notel, Straten, Aarle, (Naasten- en Verren-) Best en De Vleut, in de late middeleeuwen een culturele ‘Parelketting’ vormden met kapellen.

Waar de Vrije Heerlijkheid Oirschot politiek bestuurlijk o.a. de noordelijk gelegen gemeenschappelijke ‘Best(s)e broek-gronden, De Gemeynt’, beheerde en waar zich in 1819 na langdurig geruzie, met onder andere het oproer vanwege die Gemeynt in 1666 bij de Malckersteeg als dieptepunt, een zelfstandige gemeente Best afscheidde.

Omgeving met enorme potentie

En daar tekent zich in het heden…….., bij wijze van ‘Aarlese Erven’ (lees: erfgenamen), een omgeving af met enorme potentie voor ‘De Gemeynt’ maar ook voor de Brainport Metropool.

Met aan de uiteinden van de ‘Parelketting’, in het westen, een Waterstroomgebied-poort bij Spoordonk en, in het oosten, een Natuurgebied-poort naar De Scheeken en Het Groene Woud bij De Vleut; en daar geografisch precies tussenin een Cultuurhistorie-poort met de Aarlese (Arm-)hoef en de Burghoef.

Tiendschuur

Met een Vlaamse Tiendschuur die het centrum van deze ‘Parelketting’ markeert, aan de Hagelaarweg; vlak bij de Piekenhoek. Van waar je, hoe mooi kan het zijn voor een handreiking tussen 2 gemeenten, hemelsbreed op gelijke afstand staat van en zicht hebt op zowel de kerktoren van Best als die van Oirschot. Deze Tiendschuur ligt bij ‘Ten Rodeken’, het 15e eeuwse landgoed, in toen nog Oirschot, van Jheronimus Bosch en zijn echtgenote Aleid van de Meervenne.

Rijke diversiteit

En met verder 2 dorpsgemeenschappen, niet enkel met een visie op ‘Centrum Oirschot en Hartje Best’ (zie het Groeiend Best van 21 mei 2024), maar met visie op een rijke diversiteit aan buurt- en wijkcentra: elk met een eigen identiteit. Twee gemeenten die voor ‘een toekomst met grote uitdagingen’, in arren moede, de ambtelijke samenwerking moeten zoeken.

Als men dat echter wil en zelfs over een gemeentelijke fusie nadenkt, doe het dan wel meteen goed. Doe het dan vanuit een cultuurhistorisch besef, sámen met de huidige samenleving én voor een modern democratisch handelingsperspectief.

Toekomst

Voor een Deltaplan waarin harmonie bereikt wordt tussen Natuur en Cultuur om verdere tweedeling binnen de regio te voorkomen en om de sociaal - demografische balans te helpen (her-)vinden binnen de Brainport Metropool Regio.

Voor díe toekomst moge het volgende ongevraagd advies dienen. Een advies om de ‘Wisdom of the crowd’ in stelling te brengen voor ondersteuning bij zowel voorbereiding, uitwerking als uitvoering van lokale opgaven door onze volksvertegenwoordigers respectievelijke colleges van B&W.

Algemeen belang

Immers: Voor (co-)creatie met (com-)passie ware de al alom aanwezige maatschappelijke functies betrokken te worden, niet gecentraliseerd of geconcentreerd, maar op elkaar en op het algemeen belang (De Gemeynt).

Door deze vanuit De Tiendschuur, door één coördinerend bestuur (college van B&W), tot ontmoeting, uitwisseling en kruisbestuiving te brengen en vervolgens tot ontplooiing in respectievelijk:

De Groene Natuurpoort, Best Zoo, Dye van Best, IVN, LOB, Stichting Brabants Landschap, Duurzaam Best, Bewonersoverleggen

De Waterpoort , Spoordonk, KBO, PVGE, en soortgelijke functies uit Oirschot en Best

De Cultuurbank, De Enck, De Bibliotheek, BestWijzer en een Burgerberaad,

De Aarlese Armhoef, Burghoef, De vergadering van de gemeenteraad.

De bovenlokale complexe opgaven zouden in samenwerking met andere colleges van B&W uit de Metropool Regio Eindhoven, de Provincie en het Rijk kunnen worden aangepakt.

Zie in dit verband ook mijn eerder artikel in het ED d.d. 13 juni 2023: ‘Oirschot en de Kempen: Were di!’ en de reactie daarop in Groeiend Best van 5 juli 2023: ‘Waar welvaart en welzijn samen kunnen gaan’ van oud-wethouder Jan van Beerendonk.

Kortom, geacht bestuur: ‘You never walk alone’.

Frans Dijstelbloem is gepensioneerd adviseur ‘kunstbeoefening gezonde en slimme stedenbouw’, lid van de Erfgoedvereniging Dye van Best en betrokken “Best-d’n-aar(d) in de Vrije Heerlijkheid Oirschot - Best”